Het familiestatuut

Sommige families bouwen binnen een of enkele generaties een aanzienlijk vermogen op, bijvoorbeeld door middel van een succesvol familiebedrijf of mooie rendementen op investeringen. Naarmate de familie groter wordt, of in het zicht van de overgang van het familiebedrijf of familievermogen naar een volgende generatie, kan de behoefte ontstaan een kader te scheppen en nadere afspraken te maken. Een goede regie van een generatiewisseling blijkt cruciaal voor het bijeenhouden van vermogens en de kans dat een familiebedrijf blijft voortbestaan wordt sterk vergroot als het goede voorbereidingen treft. De afspraken en kaders van de overgang van een familiebedrijf of -vermogen worden vaak vastgelegd in een zogeheten ‘familiestatuut’.

Een familiestatuut bevat de kernwaarden en algemene uitgangspunten ten aanzien van het familiebedrijf of -vermogen. Het dwingt de familie na te denken over wat hun langetermijnvisie is voor het vermogen of de onderneming.
Doorgaans beschrijft het familiestatuut bij wie de zeggenschap berust en wie in aanmerking komen voor uitkeringen. Bij een familiebedrijf staat doorgaans niet de winstgevendheid op korte termijn voorop, maar de continuïteit van de onderneming. Het familiestatuut zal dan ook een uitkeringsbeleid bevatten dat daarop is toegespitst. Daarnaast onderkent de familie ook de maatschappelijke rol van de onderneming. Familieleden spelen zelf een grote rol, binnen en buiten de onderneming. Het familiebedrijf of -vermogen is onlosmakelijk verbonden met de familieleden, waarbij niet alle belangen puur zakelijk zijn. Loyaliteit, emoties en onderlinge verhoudingen spelen een belangrijke rol.

In het familiestatuut werkt de familie eveneens uit wat de rol van de familie is ten aanzien van het vermogen of de onderneming. De beperkte overdraagbaarheid van (aandelen in) het familievermogen of familiebedrijf is een onmisbaar element in het familiestatuut. Verder is de mogelijkheid voor familieleden om in de onderneming te werken een onderwerp dat in het bijzonder bij familiebedrijven aandacht behoeft. Het formuleren van goede uitgangspunten daarvoor kan pijnlijke discussies en verwijten voorkomen. Verder heeft iedere familie zijn eigen behoeften en bijzonderheden, bijvoorbeeld op het gebied van zeggenschap, strategie, opvolging en dividendbeleid.

In het familiestatuut werkt de familie bepaalde onderwerpen uit op hoofdlijnen. Details worden vervolgens neergelegd in statuten, administratievoorwaarden, bestuursreglementen, testamenten, schenkingen en huwelijkse voorwaarden. Daarbij kunnen detailregelingen telkens worden getoetst aan het familiestatuut. Leidt de toepassing van een regeling tot een ongewenste uitkomst, dan kan altijd worden teruggegrepen op de hoofdlijnen uit het familiestatuut.

Het is belangrijk dat het familiestatuut door de ieder lid van de familie wordt onderschreven en gedragen. Idealiter komt een familiestatuut tot stand in onderling overleg en wordt het aangepast als de omstandigheden of ervaringen daarom vragen. Het familiestatuut dient toekomstbestendig te zijn, zonder dat het de familie onnodig beperkt in haar mogelijkheden.

Heeft u vragen over het opstellen of herijken van een familiestatuut en de toegevoegde waarde voor uw onderneming, neem dan gerust contact met ons op. Wij gaan graag met u in gesprek.